Swoje opinie na różnorodne problemy społeczne i prawne, a także zasady i procedury obowiązujące w pracy Trybunału Konstytucyjnego, prof. Kieres zaprezentował podczas  wtorkowego spotkania w ramach Obywatelskiego Monitoringu Kandydatów na Sędziów, zorganizowanego przez Helsińską Fundację Praw Człowieka, Instytut Państwa i Prawa INPRIS oraz Polską Sekcję Międzynarodowej Komisji Prawników.

Kandydat na sędziego TK był pytany przez licznie zgromadzonych prawników, przedstawicieli organizacji pozarządowych i dziennikarzy zarówno o sprawy związane z pozycją i statusem Trybunału, jak i o głośne i trudne sprawy rozpatrywane przez ten sąd, lub takie, które mogą do niego wkrótce trafić.

I tak na pytanie, co sądzi o próbach wprowadzania przez różne grupy zawodowe do prawa, państwowego lub korporacyjnego klauzul sumienia (ostatnio mówią o tym farmaceuci w kontekście sprzedaży środków antykoncepcyjnych), prof. Kieres stwierdził, że jest przeciwnikiem takich regulacji. – Wolność wykonywania zawodu to też wolność dokonywania wyborów, także polegających na rezygnacji z zawodu, który stawia człowiekowi wyzwania nie do pokonania – mówił. I dodał, że klauzule sumienia nie mogą wpływać na sposób wykonywania jakiegokolwiek zawodu, nie powinny być także wpisywane do aktów normatywnych.

Kandydat do TK stwierdził też, że nie jest zwolennikiem penalizacji obrazy uczuć religijnych (to w kontekście niedawnego skazania pewnej piosenkarki). Prof. Kieres podkreślał, że mimo iż jest człowiekiem głęboko wierzącym, sam nikogo za takie zachowanie by nie pozwał, a tym bardziej nie korzystałby w tym celu z procedury karnej. Dlatego uważa, że czyny tego typu nie powinny być traktowane jak przestępstwa.

Mniej jednoznacznie prof. Kieres odpowiedział na pytanie, czy standardy praw człowieka sprzeciwiają się związkom partnerskim. Powiedział natomiast, że jego córka żyje w takim związku, czego on nie krytykuje i nie traktuje jako coś nie do przyjęcia. Deklarował też duży zakres tolerancji dla gejów, lesbijek i innych mniejszości, które jego zdaniem mają prawo do tego, by dobrze i bezpiecznie się czuć w polskim państwie. Nie jest jednak zwolennikiem wpisywania takich kategorii osób literalnie do przepisów antydyskryminacyjnych. Zdaniem prof. Kieresa atmosfera w Polsce jeszcze do tego nie dojrzała, wiec ochronę praw takich osób należy zapewnić przy pomocy bardziej ogólnych sformułowań w ustawie.

Nie chciał prof. Kieres odnieść się do problemu, czy zgodne z konstytucją było zabranie składek emerytalnych z OFE i przeniesienie ich do ZUS. A to dlatego, że spodziewa się, że Trybunał Konstytucyjny będzie musiał się w tej sprawie wypowiedzieć, a on nie chciałby z powodu swoich wypowiedzi być wyłączony ze sprawy. A tak i tak przewiduje wiele takich sytuacji, ponieważ przez dwie kadencje był senatorem, a więc będzie musiał wyłączać się przy rozpatrywaniu każdej ustawy uchwalonej w tych okresach.

Jeśli chodzi o pozycję i status Trybunału Konstytucyjnego, to prof. Leon Kieres nie podziela poglądów o konieczności ograniczenia jego kompetencji. Wręcz przeciwnie, byłby zwolennikiem przywrócenia Trybunałowi prawa do wydawania wiążących wykładni prawa, które TK kiedyś już posiadał. Nie jest też zwolennikiem ograniczenia instytucji skargi konstytucyjnej, ponieważ uważa ją za dobrą formę upominania się przez obywateli i instytucje o swoje podstawowe prawa. Poparłby natomiast prof. Kieres pewną zmianę w zasadach powoływania sędziów TK. Wprawdzie nie widzi szans na odpolitycznienie tego procesu, ale widziałby formę pośrednią, by kandydatów wyłaniały środowiska prawnicze, a więc np. uniwersyteckie wydziały prawa, samorządy prawnicze czy sądy, zaś samą decyzję o wyborze konkretnych osób nadal podejmowałby parlament.

Opinie prof. Kieresa raczej nie spodobały się obecnym podczas przesłuchania przedstawicielom środowiska sędziowskiego. Na pytanie, czy wprowadzone przez ostatnią nowelizację prawa o ustroju sądów powszechnych oceny sędziów nie naruszają zasady ich niezawisłości odpowiedział, że nie. I dodał, że takie oceny są potrzebne, do czego przekonały go obserwacje poczynione podczas kilkuletniej pracy w Krajowej Radzie Sądownictwa, w którym to organie zasiadał jako reprezentant Senatu. Nie uważa też, że przyjęte w tej ustawie rozwiązania dotyczące nadzoru ministra sprawiedliwości nad sądami dają szefowi resortu nadmierną władzę. – Jeśli minister odpowiada za organizację wymiaru sprawiedliwości, to musi mieć narzędzia do realizacji tego zadania – mówił prof. Kieres. Chociaż dodał, że podczas prac parlamentarnych nie był zwolennikiem aż tak daleko idącej kontroli nad pracą pionów obsługowych sądów, jak to ostatecznie zapisano w ustawie.

Kandydat do TK nie jest też zwolennikiem przygotowywanych obecnie w resorcie sprawiedliwości zmian w ustawie o prokuraturze. Uważa, że obowiązująca ustawa zawiera dobre rozwiązania dotyczące nadzoru nad prokuraturą i nie ma potrzeby ich zmiany na nowe, a szczególnie na bardziej rygorystyczne.

......................................
 

Prof. dr hab. Leon Kieres  - profil kandydata

1. Leon Kieres jest profesorem doktorem habilitowanym nauk prawnych specjalizującym się w problematyce prawa administracyjnego i publicznego prawa gospodarczego oraz prawa Unii Europejskiej.

2. Kandydat uzyskał stopień doktora nauk prawnych w 1976 r., a stopień doktora habilitowanego w 1985 r. W 1996 r. otrzymał tytuł profesora nauk prawnych.

3. Profesor L. Kieres od 1970 r. jest związany zawodowo i naukowo z Uniwersytetem Wrocławskim. Na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii tejże uczelni pełni funkcję kierownika Zakładu Publicznego Prawa Gospodarczego. Kandydat wypromował ośmiu doktorów nauk prawnych, był recenzentem rozpraw doktorskich i habilitacyjnych.

4. Kandydat, poza pracą na Uniwersytecie Wrocławskim, zatrudniony był też w Dolnośląskiej Wyższej Szkole Służb Publicznych (2006-2010 r.) oraz w Wyższej Szkole Zawodowej im. Angelusa Silesiusa w Wałbrzychu (od 2006 r.).

5. Kandydat posiada znaczący dorobek naukowy. Jest autorem ponad 300 publikacji naukowych (w języku polskim i w językach obcych), w zdecydowanej większości z zakresu prawa.. Był członkiem Komitetu Nauk Prawnych PAN. Jest członkiem kilku towarzystw naukowych.

6. W latach 2000 - 2005 pełnił funkcję Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej. Był pierwszym prezesem tej instytucji. Najbardziej znane publicznie sprawy z okresu urzędowania prof. Leona Kieresa: IPN prowadził sprawę wyjaśnienia okoliczności pogromu w Jedwabnem,  rozpoczęcie polskiego śledztwa w sprawie zbrodni w Katyniu, ogłoszenie publiczne agenturalnej przeszłości ojca Konrada Hejmo, ujawnienie przez B. Wildsteina jawnej listy katalogowej osób z archiwalnego zasobu warszawskiego oddziału IPN.

7. Profesor L. Kieres wykonywał mandat senatora w Senacie IV kadencji (1997-2000) – kandydat niezależny i VII kadencji (2007-2011) kadencji – kandydat PO. Bez sukcesu ubiegał się o senacki mandat w wyborach parlamentarnych w 2011 r.

8. W latach 2009 - 2011 Kandydat był członkiem Krajowej Rady Sądownictwa reprezentującym Senat RP.

9. Kandydat brał czynny udział w procedurach tworzenia prawa mogącego być przedmiotem kontroli przed TK, w szczególności w ramach wykonywania mandatu Senatora RP (m.in. członek Komisji Ustawodawczej oraz Podkomisji do zmian Konstytucji RP, Przewodniczący Komisji Spraw Zagranicznych Senatu RP, przedstawiciel wnioskodawców w ramach senackich inicjatyw ustawodawczych wnioskodawców w ramach senackich inicjatywy ustawodawczych m.in. dotyczących wykonywania wyroków TK). Kandydat na zlecenie Sejmu RP sporządzał oceny wielu projektów prawnych, m.in. regulujących problematykę samorządu terytorialnego.

10. W październiku 2005 r. Profesor Leon Kieres występował przed Trybunałem Konstytucyjnym w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy z 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej.

11. Według oświadczenia Kandydata nigdy nie współpracował on z podmiotami wykonującymi działalność lobbingową.

12. Kandydat pełnił funkcje publiczne zarówno w organach samorządowych, instytucjach krajowych, jak i międzynarodowych.  Kandydat zajmował następujące stanowiska: radny Rady Miejskiej Wrocławia, Przewodniczący Prezydium Sejmiku Samorządowego we Wrocławiu, radny oraz Przewodniczący Sejmiku Województwa Dolnośląskiego, członek Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy, członek i Wiceprzewodniczący Kongresu Władz Lokalnych
i Regionalnych Rady Europy.

13. Kandydat należał do NSZZ Solidarność. Brał udział w I Zjeździe "Solidarności"  w charakterze doradcy delegacji regionu Dolny Śląsk. Pełnił również funkcję sekretarza komisji zakładowej związku na Uniwersytecie Wrocławskim oraz eksperta prawnego Zarządu Regionu. Był ekspertem tajnej Komisji Krajowej Związku.

14. Kandydat nie posiada dużego doświadczenia orzeczniczego. W latach 1990-1994 był członkiem orzekającym w Kolegium Odwoławczym przy Sejmiku Samorządowym we Wrocławiu. W 1995 r. pełnił funkcję arbitra w Sądzie Polubownym powołanym przez wojewodę katowickiego i cztery gminy do rozstrzygnięcia sporu majątkowego.

15. Od 2006 r. wpisany na listę radców prawnych (wykonywanie zawodu: X 1986 – I 1987). Od 2006 r. szef Ośrodka Mediacji Gospodarczej przy Wrocławskiej Izbie Gospodarczej.

16. Kandydat jest laureatem wyróżnień za działalność publiczną i społeczną: m.in.: w 1996 r. - Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski za czynny udział w reformowaniu struktur państwa od 1990 r.; 2004 r. - tytuł "Prawnika Roku 2003", wyróżnienie „Gazety Prawnej”, tytuł doktora honoris causa Politechniki Gdańskiej od 2004 r.; w 2009 r. - tytuł Honorowego Obywatela Dolnego Śląska.

17. Kandydat zna dobrze dwa języki obce (angielski i rosyjski) oraz biernie kolejne dwa (niemiecki i hiszpański).

18. Profesor Leon Kieres nie ubiegał się wcześniej o stanowisko sędziego TK. W czerwcu 2012 r. został zgłoszony jako kandydat na to stanowisko przez kluby parlamentarne: Platformy Obywatelskiej, Polskiego Stronnictwa Ludowego oraz klub poselski Sojuszu Lewicy Demokratycznej.

19. Kandydat nie należy do żadnej partii politycznej.

20. Według oświadczenia Kandydata nie są wobec niego prowadzone żadne postępowania prokuratorskie, karno-administracyjne, dyscyplinarne ani sądowe. Nie był też nigdy skazany wyrokiem w jakiejkolwiek sprawie.

21. Według oświadczenie Kandydata spełnia on ustawową przesłankę dobrego stanu zdrowia, co potwierdzone jest wynikami badań wykonanych w 2011 r.

22. Kandydat pozytywnie zareagował na inicjatywę Obywatelskiego Monitoringu Kandydatów na Sędziów. Przyjął zaproszenie na spotkanie z udziałem środowisk prawniczych, mediów i wszystkich zainteresowanych, a także udzielił odpowiedzi na pytania zawarte w kwestionariuszu dla kandydatów na sędziów TK.