Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał 19 maja 2016 r. decyzję w sprawie Z. przeciwko Polsce (nr skargi 65709/09).
Skarżący J.Z. zarzucił w skardze naruszenie przez Polskę szeregu jego praw gwarantowanych przez Konwencję o ochronie praw człowieka oraz protokoły dodatkowe. Wskazywał na zbyt długie prowadzenie wobec niego postępowania karnego (art. 6 § 1 Konwencji) oraz nadmiernie długi zakaz opuszczania kraju, który naruszał jego wolność swobodnego poruszania się (art. 2 Protokołu nr 4 do Konwencji). Skarżący argumentował także, że nałożone na niego ograniczenie prawa do wyjazdu z Polski stanowiło także naruszenie prawa do poszanowania życia rodzinnego (art. 8 Konwencji)
Jak informuje Helsińska Fundacja Praw Człowieka, która monitorowała tę sprawę, w listopadzie 2015 r. polski rząd poprzez tzw. jednostronną deklarację potwierdził istnienie naruszeń art. 6 § 1 Konwencji oraz art. 2 Protokołu nr 4 Konwencji w stosunku do skarżącego oraz wyraził gotowość wypłaty 50 tys. zł zadośćuczynienia oraz odszkodowania na jego rzecz. Jednak w grudniu 2015 r. skarżący stwierdził, iż nie jest usatysfakcjonowany propozycją rządu. Powtórzył zarzuty istnienia naruszeń wskazanych w skardze do ETPCz oraz dodał problem naruszenia domniemania niewinności. Wyraził także zdanie, iż Trybunał nie powinien zaakceptować deklaracji rządu polskiego, zwłaszcza, że toczące się wobec niego postępowanie karne nie zostało jeszcze zakończone, a zakaz opuszczania kraju zniesiony.

Masz małą kancelarię radcowską? Sprawdź naszą ofertę na specjalne pakiety LEX

Kompletna baza prawa, orzeczeń i piśmiennictwa Moduły komentarzy, monografii i procedur

Specjalna oferta cenowa Elastyczne pakiety

Trybunał zdecydował się zaakceptować jednostronną deklarację przedstawioną przez rząd i skreślić skargę z listy, z uwagi na brak konieczności jej dalszego rozpatrywania. Na decyzję Trybunału miały wpływ przyznanie przez rząd istnienia naruszeń oraz kwota zaoferowanej Skarżącemu sumy pieniężnej. Trybunał podkreślił jednak, że w przypadku niespełnienia postanowień deklaracji Rządu polskiego rozpatrywanie skargi może zostać wznowione.
- Nie jest to, niestety, pierwsza sytuacja, w której dochodzi w naszym kraju do naruszenia praw gwarantowanych przez system Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, poprzez zbyt długie stosowanie środka zapobiegawczego - zakazu opuszczania kraju. Wcześniej ETPCz wydał, np. wyrok w sprawie A.E. przeciwko Polsce (14480/04). W tamtej sprawie Trybunał jednoznacznie wskazał, że urzędy nie mają kompetencji utrzymywania przez dłuższy okres restrykcji dotyczących swobody poruszania się, jeśli nie poddają cyklicznej ocenie uzasadnienia zastosowania takiego zakazu. Zakaz podróżowania nie może być w rzeczywistości zakazem automatycznym, traktowanym jako ogólny środek o nieokreślonym czasie trwania – mówi Katarzyna Wiśniewska, koordynatorka Programu Spraw Precedensowych Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka. - W każdym przypadku stosowania zakazu opuszczania kraju należy realizować skuteczny system kontroli proporcjonalności tego środka w toku całego postępowania – taki obowiązek, w ocenie ETPCz, ciąży na urzędach lub administracji na podstawie art. 2 Protokołu nr 4 do Konwencji – dodaje Michał Kopczyński, prawnik Fundacji.