Nowy model postępowania cywilnego zakłada, że sprawa rozstrzygana będzie na pierwszym posiedzeniu, poprzedzonym w razie potrzeby posiedzeniem przygotowawczym oraz że po zakończeniu posiedzenia przygotowawczego procedowanie ze sprawą będzie przebiegało według planu rozprawy.

Posiedzenie przygotowawcze ma służyć zatem rozwiązaniu sporu bez potrzeby prowadzenia dalszych posiedzeń, zwłaszcza rozprawy. Strony pod kierunkiem przewodniczącego, który nie tylko wyjaśni im ich stanowiska oraz przedstawi swoją ocenę prawną, mają dążyć do pojednania i ugodowego załatwienia sprawy.

Pomocne mogą też być w tym zasady, wg których to posiedzenie ma się toczyć: bez zachowania przepisów postępowania, z możliwością skierowania sprawy do mediacji oraz dwukrotnego odroczenia posiedzenia przygotowawczego. Dopiero, gdy strony nie dojdą do porozumienia, sporządzony zostanie plan rozprawy. W zależności od potrzeb będzie mógł zawierać nie tylko określenie przedmiotów żądań stron, zarzutów, które strony będą chciały podnieść, faktów i ocen prawnych spornych między nimi, ale też cały terminarz posiedzeń w sprawie, w tym porządek postępowania dowodowego oraz termin ogłoszenia wyroku.

W planie rozprawy sąd rozstrzygnie też wnioski dowodowe stron. Ostatnie słowo w kwestii elementów planu rozprawy będzie miał zawsze przewodniczący. Plan rozprawy po podpisaniu przez strony i zatwierdzeniu przez przewodniczącego zastąpi zawiadomienie stron o terminach posiedzeń i innych czynnościach objętych planem. Stronie, która nie była obecna przy jego sporządzaniu, sąd doręczy go z urzędu. Doręczenie wywoła skutek analogiczny do stawiennictwa strony na posiedzeniu i podpisaniu planu rozprawy.

Jeżeli wskutek nieprzewidzianych okoliczności (np. choroby sędziego) wykonanie planu rozprawy będzie niemożliwe, sąd będzie mógł zmienić plan rozprawy, wysłuchując jednak wcześniej strony albo nawet przeprowadzając posiedzenie przygotowawcze. Pierwotny plan rozprawy utraci moc w tej części, w której nowy plan będzie odmienny.

Przewodniczący i sąd będą obowiązani podejmować czynności wg przyjętego planu rozprawy, w szczególności, gdy chodzi o wyznaczanie terminów posiedzeń w sprawie, wezwania stron, świadków i biegłych na rozprawę oraz przedstawienia dokumentów i innych dowodów, których ujawnienia przed sądem domagały się strony.

Marek Sondej